Hợp tác quốc phòng là trụ cột quan trọng và chiến lược trong quan hệ Việt-Ấn

Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind

Ấn Độ và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 07/01/1972. Hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời. Ấn Độ tích cực ủng hộ Việt Nam trong các cuộc kháng chiến giành độc lập, thống nhất trước đây, cũng như trong sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế sau này. Năm 1954, Ấn Độ mở Tổng Lãnh sự quán tại Hà Nội. Năm 1956, Việt Nam lập Tổng lãnh sự quán tại New Delhi.

Ngày 07/01/1972, hai nước nâng quan hệ lên cấp Đại sứ. Hai bên chính thức thiết lập quan hệ “Đối tác Chiến lược” (9/2007) và nâng cấp lên “Đối tác Chiến lược Toàn diện” (9/2016), phản ánh sự phát triển sâu rộng, tin cậy và hiệu quả của quan hệ song phương. Trong Năm Hữu nghị 2017, hai bên đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm quan hệ Đối tác Chiến lược.

Hợp tác quốc phòng giữa hai nước tiếp tục phát triển tốt và hiệu quả, trở thành trụ cột quan trọng và chiến lược. Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ đã thăm Việt Nam vào tháng 6/2018; tàu Hải quân Ấn Độ đến Việt Nam vào các đợt tháng 5, 9/2017 và 01, 05/2018, Chủ tịch Ủy ban Tham mưu trưởng kiêm Tư lệnh Hải quân Ấn Độ thăm Việt Nam vào tháng 10/2017. Cơ chế Đối thoại Chính sách Quốc phòng hàng năm đã tổ chức được 11 phiên họp. Hợp tác quốc phòng hai nước đã được mở rộng trong cả 3 quân binh chủng hải, lục, không quân và tập trung vào 3 lĩnh vực đào tạo, công nghiệp quốc phòng và tàu thăm viếng.

Việt Nam và Ấn Độ đã tổ chức cơ chế Đối thoại An ninh lần thứ nhất cấp Thứ trưởng vào tháng 7/2018. Hai nước tăng cường chia sẻ thông tin và kinh nghiệm phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, khoa học hình sự, phòng chống ma túy, tội phạm mạng, tội phạm công nghệ cao, chống khủng bố.

Về hợp tác kinh tế-thương mại, kim ngạch thương mại hai chiều tăng dần qua các năm kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Ấn Độ hiện là một trong 10 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng bình quân 16%/ năm trong giai đoạn 2008-2013. Tính đến hết tháng 9/2018, kim ngạch đạt khoảng 8,3 tỷ USD (tăng 4,1% so với cùng kỳ); trước đó, kim ngạch đạt 7,63 tỷ USD năm 2017, so với 5,4 tỷ USD (2016), 5,1 tỷ USD (2015) và 5,6 tỷ USD (2014); hai bên đặt mục tiêu đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt mốc 15 tỷ USD vào năm 2020.

Tính đến hết tháng 5/2018, tổng vốn đăng ký đầu tư Ấn Độ vào Việt Nam đạt 816 triệu USD, với 182 dự án đầu tư, đứng thứ 28/126 quốc gia/ vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam (riêng 5 tháng đầu năm 2018, đạt 67 triệu USD). Việt Nam hiện có 07 dự án đầu tư sang Ấn Độ với tổng vốn đăng ký gần 6,15 triệu USD. Hiện nay, Việt Nam và Ấn Độ đều là thành viên của Hiệp định đầu tư ASEAN - Ấn Độ trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Ấn Độ.

Ấn Độ tiếp tục cung cấp cho ta các gói hỗ trợ phát triển không hoàn lại (ODA) và các khoản tín dụng ưu đãi trên nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, kinh tế, luật, tiếng Anh…thông qua nhiều học bổng ngắn hạn và dài hạn (khoảng 150 suất), 30 suất học bổng theo Chương trình CEP/GCSS và một số học bổng đào tạo tiếng Hindi và Văn hóa Ấn Độ (2-4 suất/năm). Ấn Độ đã thành lập Trung tâm đào tạo nguồn lực chất lượng cao về công nghệ thông tin và truyền thông tại Hà Nội, Trung tâm tiếng Anh tại Đại học Đà Nẵng.

Hợp tác dầu khí cũng là lĩnh vực phát triển tốt trong quan hệ giữa Việt Nam và Ấn Độ. ONGC và Tổng công ty Thăm dò và khai thác dầu (PVEP) đã ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác trong các dự án thăm dò dầu khí ở các nước thứ 3. Trong lĩnh vực điện, Tập đoàn TATA Ấn Độ đang triển khai dự án BOT xây dựng Nhà máy nhiệt điện Long Phú 2 tại Sóc Trăng (trị giá 1,8 tỷ USD), dự kiến hoàn thành năm 2022. Ấn Độ cũng đang thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo ở Việt Nam.

Trong lĩnh vực khoa học – công nghệ, Việt Nam và Ấn Độ đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác giữa Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam và Trung tâm đối tác năng lượng hạt nhân toàn cầu Ấn Độ (3/2018), Thỏa thuận thực hiện Dự án “Xây dựng Trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và Trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh” (01/2018). Hiệp định về sử dụng Năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình có hiệu lực từ tháng 8/2017.

Về hợp tác tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, hai bên phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương (ASEM, ARF, ADMM+…), nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc. Hai bên ủng hộ lẫn nhau vào Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Việt Nam ủng hộ Ấn Độ là Ủy viên thường trực khi Hội đồng Bảo an mở rộng … Việt Nam cũng ủng hộ Ấn Độ thực hiện Chính sách “Hành động hướng Đông”, các sáng kiến kết nối khu vực, hỗ trợ phát triển Tiểu vùng CLMV, Sông Hằng - Sông Mê Kông (MGC).

Về vấn đề Biển Đông, Ấn Độ có lập trường khá tích cực và nhất quán trong vấn đề Biển Đông; nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an toàn, an ninh và tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp, tôn trọng luật pháp quốc tế, thúc giục xây dựng COC hiệu quả, phù hợp và mang tính ràng buộc pháp lý.

Hải Yến