Kinh tế Trung Quốc đứng trước nguy cơ giảm phát

Cảng hàng hóa ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo trang mạng Wall Street Journal, trong khi các ngân hàng trung ương phương Tây tiếp tục tăng lãi suất với nỗ lực dập tắt lạm phát duy trì ở mức cao, Trung Quốc đang đối mặt với một nguy cơ trái ngược là giảm phát - hay lạm phát âm.

Giá xuất xưởng tại các nhà máy Trung Quốc trong tháng 5/2023 đã sụt giảm với mức độ nhanh nhất trong 7 năm qua, trong khi giá tiêu dùng hầu như không tăng. Đây là những dấu hiệu mới về những thách thức mà nền kinh tế Trung Quốc phải đối mặt cả trong và ngoài nước.

Các nhà kinh tế cho rằng việc không xuất hiện lạm phát có nghĩa là Trung Quốc có thể trải qua một thời kỳ giảm phát - giá cả giảm trên diện rộng - nếu nền kinh tế không phục hồi sớm.

Lạm phát âm dai dẳng có xu hướng bóp nghẹt tăng trưởng và rất khó đảo ngược. Mặc dù một thời kỳ giá cả giảm kéo dài có lẽ không xảy ra, nhưng các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc nên làm nhiều hơn để ngăn chặn nguy cơ đó và khởi động lại nền kinh tế. Các nhà kinh tế cho biết, các biện pháp có thể sử dụng gồm cắt giảm lãi suất, làm yếu đồng tiền, tăng nguồn cung tiền mặt hoặc khuyến khích chi tiêu đối với hộ gia đình và doanh nghiệp.

Trong một thông báo gửi đến khách hàng vào ngày 9/6, Ting Lu - nhà kinh tế Trung Quốc hàng đầu tại ngân hàng Nomura, cho biết ông dự báo các ngân hàng địa phương sẽ cắt giảm lãi suất cho vay chủ chốt vào tuần tới.

Trong phát biểu tại một cuộc họp vào ngày 7/6 và được công bố bởi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) sau khi phát hành dữ liệu lạm phát hàng tháng, Thống đốc PBoC Dịch Cương cho biết ông dự kiến lạm phát giá tiêu dùng sẽ tăng nhẹ trong nửa cuối năm và vượt qua 1% vào tháng 12. Ông cho biết PBoC sẽ sử dụng công cụ của mình để hỗ trợ nền kinh tế và thúc đẩy việc làm.

Giá cả giảm ở Trung Quốc không nhất thiết là tin xấu cho nền kinh tế toàn cầu, vì chi phí nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc thấp hơn nên sẽ giúp giảm lạm phát tại nhiều nền kinh tế đang ở mức quá cao.

Carlos Casanova, nhà kinh tế cấp cao châu Á tại ngân hàng Union Bancaire Priveé ở Hong Kong (Trung Quốc), nói rằng: "Ở một khía cạnh nào đó, Trung Quốc đang xuất khẩu lạm phát âm ra thế giới. Điều này có thể giúp giảm áp lực đối với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác đang nỗ lực kiểm soát lạm phát".

Giá xuất xưởng của Trung Quốc - giá mà các công ty đưa ra tại cổng nhà máy - trong tháng 5/2023 giảm 4,6% so với cùng kỳ năm trước, và là tháng thứ tám giảm liên tiếp. Cơ quan Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết, giá tiêu dùng tăng chỉ 0,2%, cao hơn một chút so với mức tăng hàng năm 0,1% ghi nhận vào tháng Tư nhưng vẫn còn rất thấp so với mức lạm phát mục tiêu hằng năm 3% do chính phủ và ngân hàng trung ương đặt ra.

Tại Mỹ, lạm phát giá tiêu dùng vào tháng Tư giảm xuống còn 4,9% nhưng vẫn cao hơn gấp đôi mục tiêu 2% của Fed. Trong 20 quốc gia sử dụng đồng euro, mức lạm phát là 6,1% vào thời điểm tháng 5/2023.

Giá các mặt hàng như dầu thô, thực phẩm và một số hàng hóa giảm trong giai đoạn gần đây, phần nào gây ra lạm phát thấp tại Trung Quốc. Nhưng trái ngược với tình hình tại hầu hết các nền kinh tế khác khi họ thoát khỏi đại dịch COVID-19, khó khăn của Trung Quốc là sự thiếu hụt chi tiêu cả trong nước và từ nước ngoài.

Các nhà máy Trung Quốc đang giảm giá vì nước ngoài không tích cực mua hàng của họ như trước khi các ngân hàng trung ương bắt đầu tăng chi phí cho vay. Một đợt tiêu dùng mạnh mẽ mà người ta hy vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng ở Trung Quốc chưa xuất hiện. Bất động sản đang ở trong tình trạng yên ắng, làm suy giảm đầu tư.

Các nhà hoạch định chính sách phương Tây và các nhà kinh tế đang khảo sát liệu biên lợi nhuận tăng của các công ty có đang gây ra lạm phát trong nền kinh tế của họ hay không. Ở Trung Quốc, lợi nhuận sản xuất công nghiệp đang giảm.

Dữ liệu lạm phát thêm vào chuỗi tín hiệu thất vọng về khả năng phục hồi của Trung Quốc, vốn được cho là sẽ thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu năm nay sau khi nước này từ bỏ các biện pháp kiểm soát COVID-19 nghiêm ngặt vào cuối năm 2022.

Xuất khẩu của Trung Quốc giảm vào tháng Năm so với cùng kỳ năm trước, lần giảm đầu tiên trong ba tháng. Các khảo sát doanh nghiệp cho thấy hoạt động nhà máy giảm trong tháng Năm và hoạt động ngành dịch vụ suy giảm.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế vẫn cho rằng Trung Quốc sẽ đạt hoặc vượt mục tiêu của chính phủ là tăng trưởng kinh tế 5% trong năm nay, dựa trên cơ sở so sánh với năm 2022.

Zichun Huang, nhà kinh tế Trung Quốc tại công ty tư vấn kinh tế Capital Economics, cho rằng Trung Quốc sẽ không trải qua giảm phát diện rộng, và dự kiến tăng trưởng giá tiêu dùng sẽ tăng trong những tháng sắp tới nhờ sự hỗ trợ từ các nhà hoạch định chính sách và thị trường lao động đang cải thiện./.

Quang Huy (P/v TTXVN tại New York)