LOẠT BÀI: Chuyển đổi số gắn với đổi mới sáng tạo: Trên đường băng cất cánh: Kỳ 1: Xây dựng nền tảng hạ tầng, dữ liệu số

Chuyển đổi số gắn với ĐMST tại Đồng Nai đang trên “đường băng cất cánh” để tạo tiền đề phát triển cả 3 trụ cột chính quyền số, kinh tế số và xã hội số trên địa bàn tỉnh trong bối cảnh hội nhập quốc tế gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Kỳ 1:Xây dựng nền tảng hạ tầng, dữ liệu số

Năm 2023 được xác định là “Năm Dữ liệu số quốc gia” nhằm giúp khai thác dữ liệu số, tạo ra các giá trị mới trong phát triển. Dữ liệu số là yếu tố quan trọng trong tiến trình thực hiện chuyển đổi số của các bộ, ngành, đơn vị và địa phương.

Lãnh đạo tỉnh tham quan triển lãm giới thiệu các mô hình chuyển đổi số, hỗ trợ người dân đăng ký định danh điện tử của Công an tỉnh tại Tuần lễ chuyển đổi số Đồng Nai năm 2023. Ảnh: Hoàng Hải

Tại Đồng Nai, tỉnh đã và đang chú trọng thực hiện phát triển cơ sở dữ liệu, thúc đẩy sử dụng các nền tảng số thống nhất trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, nâng cao năng lực quản trị dữ liệu, an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu.

* Hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu

Đến nay, tỉnh đã đầu tư xây dựng hoàn thiện trung tâm tích hợp dữ liệu; hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh (phần mềm một cửa điện tử và Cổng dịch vụ công tỉnh) kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia và được triển khai đồng bộ từ cấp tỉnh đến cấp xã để phục vụ người dân, doanh nghiệp (DN) nộp hồ sơ thủ tục hành chính qua mạng.

Ngoài ra, cơ sở dữ liệu một số ngành, lĩnh vực trong tỉnh đã được xây dựng, từng bước hình thành các cơ sở dữ liệu dùng chung, cơ sở dữ liệu mở phục vụ tiến trình xây dựng chính quyền số trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, việc phát triển hạ tầng, dữ liệu số của tỉnh vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, khó khăn. Điều này tác động không nhỏ tới quá trình chuyển đổi số trên địa bàn.

Theo kết quả chỉ số chuyển đổi số (DTI) cấp tỉnh năm 2022 do Bộ TT-TT công bố trong tháng 7 vừa qua, nhiều chỉ số liên quan tới hạ tầng, dữ liệu số của tỉnh vẫn chưa đạt như kỳ vọng.

Theo Sở TT-TT, chỉ số về hạ tầng số của tỉnh đạt 69.57/100 điểm, xếp hạng 17/63 tỉnh, thành. Chỉ số về hoạt động chính quyền số đạt 91.6/200 điểm, xếp hạng 54/63 tỉnh, thành. Theo đó, yếu tố dẫn đến chỉ số này của tỉnh thấp là do việc chưa hoàn thành nhiều nhiệm vụ về dữ liệu, dịch vụ dữ liệu phục vụ chính quyền số, các nền tảng hỗ trợ công chức, người dân, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến còn thấp…

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng chia sẻ, trong thời gian qua, việc đầu tư thực hiện nhiều dự án về chuyển đổi số nói chung, xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số từ tỉnh đến cơ sở nói riêng chưa đáp ứng được kỳ vọng, yêu cầu về triển khai chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian tới, các sở, ngành, đơn vị và địa phương trong tỉnh cần chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể, khắc phục các mặt còn hạn chế, nỗ lực để triển khai hiệu quả các tiêu chí về chính quyền số. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện đầu tư các dự án về xây dựng hạ tầng số, đảm bảo an toàn, an ninh thông tin, hình thành hệ thống dữ liệu…

Đồ họa thể hiện xếp hạng trên cả nước về tỷ trọng kinh tế số trong GRDP và chỉ số chuyển đổi số (DTI) cấp tỉnh năm 2022 của các địa phương trong vùng Đông Nam bộ theo kết quả công bố của Bộ TT-TT. Đồ họa: Hoàng Hải

Tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện kế hoạch, nhiệm vụ của đề án Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn.

* Triển khai mô hình chuyển đổi số phù hợp đến cấp cơ sở

Theo các chuyên gia, bên cạnh việc nâng cao nhận thức số, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ lãnh đạo, nhất là người đứng đầu ở các địa phương, thì vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực đầu tư các dự án về chuyển đổi số là rất quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, không đầu tư trùng lắp, dàn trải những cấu phần ít có tác động, ít sử dụng, lãng phí tài lực và thời gian.

Hiện nay, tỉnh đã hình thành các cơ sở dữ liệu nền như: công dân, nhân khẩu, hộ khẩu, đất đai; cán bộ, công chức, viên chức; thủ tục hành chính… Các sở, ngành, địa phương đã triển khai phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu chuyên ngành nhằm mô phỏng toàn bộ hoạt động và hình thành dữ liệu dùng chung trong từng cơ quan, đơn vị và địa phương. Vấn đề hiện nay là kết nối các nguồn cơ sở dữ liệu này một cách đồng bộ, phù hợp.

Một tổ công nghệ số cộng đồng ở xã Bình Lợi (H.Vĩnh Cửu) đến nhà của người dân để hướng dẫn họ sử dụng các ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt, các dịch vụ công trực tuyến… Ảnh: Hoàng Hải

Theo Giám đốc Sở TT-TT Tạ Quang Trường, Sở đã tham mưu cho UBND về phương án, kế hoạch triển khai các dự án về chuyển đổi số, đầu tư hệ thống cơ sở dữ liệu một cách phù hợp, đồng bộ, thống nhất theo phương hướng, mô hình là “tỉnh triển khai, cấp huyện thụ hưởng và cấp xã tham gia”.

TS HUỲNH CAO TUẤN, Giám đốc Trung tâm Thông tin dữ liệu, Trường đại học Lạc Hồng:Hạ tầng số đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi số

Hạ tầng viễn thông, kết nối internet là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến quá trình chuyển đổi số, bởi nếu hạ tầng này không đáp ứng thì gần như không thể làm được gì. Do đó, ngay từ đầu nhà trường chấp nhận đầu tư chi phí lớn để kéo cáp quang nội bộ giữa các cơ sở nhằm đảm bảo hạ tầng internet. Từ đó, giúp nhà trường phát triển các nền tảng, hệ thống truy vấn dữ liệu hiệu quả.

Cách thức triển khai mô hình sẽ có sự giao thoa giữa thể chế, nhân lực và hạ tầng số. Trong đó, về mặt thể chế, cơ quan chính quyền (Sở TT-TT chủ trì) sẽ định hướng, quản lý mô hình triển khai. Về mặt nhân lực trong quá trình triển khai mô hình sẽ có sự giao thoa, kết hợp phù hợp giữa nguồn nhân lực của các cơ quan nhà nước và của các DN về chuyển đổi số, qua đó giải quyết bài toán về nguồn nhân lực trong chuyển đổi số. Về hạ tầng sẽ cần sự đồng hành, giúp sức từ các đơn vị, DN về viễn thông, hạ tầng số.

“Dữ liệu đang tăng theo cấp số nhân. Do đó, việc xây dựng hệ thống dữ liệu, hạ tầng số là vô cùng cấp bách. Khi hình thành được hạ tầng số thì mới phát triển, kết nối được các lớp dữ liệu, từ đó mới phát huy hiệu quả của các ứng dụng, nền tảng số về chính quyền số, kinh tế số, xã hội; cũng như đáp ứng các vấn đề về an toàn, an ninh thông tin…” - ông Tạ Quang Trường nhấn mạnh.

Hoàng Hải