Việt Nam sẽ phát triển mạnh dịch vụ hàng hải, logistics nhờ EVFTA

Đại diện EuroCham và Cục Hàng hải Việt Nam ký kết biên bản ghi nhớ về quan hệ đối tác hàng hải. Ảnh: Hồng Quang

Ngày 30/7, tại Hà Nội, Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) phối hợp với Cục Hàng hải Việt Nam tổ chức hội thảo “Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU: Cơ hội và thách thức của ngành hàng hải”.

Năng lực hạn chế khiến tàu Việt Nam bị từ chối vào cảng châu Âu

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sẽ có hiệu lực ngày 1/8/2020 được nhiều chuyên gia đánh giá là cơ hội vàng để hai bên thúc đẩy giao thương, tự do thương mại. Thống kê cho thấy, 90% hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam đi bằng đường biển, do đó, EVFTA sẽ mang lại cơ hội lớn cho ngành cảng biển, vận tải biển của Việt Nam.

Theo ông Hoàng Hồng Giang - Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam, kết nối vận tải biển giữa Việt Nam và châu Âu hiện nay cơ bản hoàn thiện. Việt Nam đã có những cảng lớn như Cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu), cảng nước sâu Lạch Huyện (Hải Phòng) tiếp nhận được những tàu lớn trên 20.000 TEU chuyên chở hàng hóa giữa Việt Nam và châu Âu.

Mặc dù vậy, vẫn còn những vướng mắc khó khăn liên quan đến cơ sở hạ tầng, khai thác tàu và thủ tục hành chính. Hiện nay, hàng hóa theo tuyến vận tải biển Việt Nam - châu Âu chủ yếu vẫn do đội tàu nước ngoài đảm nhiệm và thị phần của đội tàu biển Việt Nam trong tuyến này chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ, do đội tàu Việt Nam đã nhiều tuổi, tàu đóng theo thế hệ cũ nên bị từ chối vào cảng châu Âu. Đây là điều tương đối khó khăn cho các công ty vận tải biển Việt Nam khi tiếp cận thị trường châu Âu.

Đội tàu biển của Việt Nam những năm gần đây đã tăng về số lượng và kích thước, các cảng biển Việt Nam cũng đã đón được những tàu cỡ lớn (trên 20.000 TEU). Thế nhưng, khi Việt Nam tham gia hiệp định lớn như EVFTA và thị trường rộng lớn như EU - nơi có bề dày kinh nghiệm, doanh nghiệp đi đầu phát triển cảng biển và vận tải biển quốc tế nên sẽ có những thách thức mà doanh nghiệp hàng hải, vận tải biển phải đối mặt.

Theo nhiều chuyên gia vận tải, xu hướng vận tải biển bằng container trên thế giới là ngày càng rõ. Việt Nam cũng không nên bỏ lỡ xu hướng này. Tuy nhiên, việc phát triển đội tàu container tại Việt Nam còn khá hạn chế về số lượng và kích thước.

Hiện nay, có đến 90% container trên toàn cầu được sản xuất tại Trung Quốc. Vì vậy, để tận dụng tối đa EVFTA trong phát triển ngành dịch vụ hàng hải, logistics, nhất là trong bối cảnh nhiều nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng dịch chuyển sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc, các doanh nghiệp EU đề xuất Việt Nam nên thực hiện đóng mới container dung tích lớn từ 15.000 - 20.000TEU.

EVFTA mở ra cơ hộihợp tác phát triển chuỗi logistics

Để tháo gỡ những khó khăn trên, tại hội thảo, EuroCham và Cục Hàng hải Việt Nam đã ký kết biên bản ghi nhớ về quan hệ đối tác trong lĩnh vực hàng hải, tạo tiền đề vững chắc cho cơ hội hợp tác hàng hải Việt Nam - EU.

Theo ông Lennart Janssen - Chủ tịch Tiểu ban Vận tải và hậu cần thuộc EuroCham, EVFTA sẽ tác động tích cực lên ngành logistics. Tuy nhiên, khi thương mại hàng hóa gia tăng đòi hỏi phải có mạng lưới hỗ trợ cơ sở hạ tầng giao thông vận tải biển và logistics để tạo điều kiện cho các thủ tục xuất nhập khẩu của Việt Nam. Việc mở rộng thực thi cam kết về logistics và vận tải biển trong EVFTA sẽ tăng quy mô thị trường và kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU.

Theo đó, EU đồng ý mở dịch vụ hậu cần cho các công ty Việt Nam trong khi Việt Nam cho phép các công ty dịch vụ vận tải biển của EU cung cấp dịch vụ xuyên biên giới cho khách hàng Việt Nam không giới hạn, bao gồm cả vận tải hành khách. Đây là điểm thuận lợi đáng kể hơn cả các cam kết cơ bản trong WTO. Ở chiều ngược lại, Việt Nam đồng ý mở cửa cho bốn nhóm dịch vụ hỗ trợ vận tải đường biển, gồm: dịch vụ đại lý hàng hải, thủ tục thông quan, kho container và bốc xếp hàng hóa.

Ông Lennart Janssen cũng cho rằng, EVFTA mở ra cơ hội hợp tác lớn giữa EU và Việt Nam trong lĩnh vực chia sẻ thông tin, chuyên môn, thực tiễn tốt nhất, bí quyết và công nghệ từ góc độ kinh doanh và thúc đẩy hơn nữa hợp tác EU - Việt Nam trong lĩnh vực logistics.

Ngoài ra, hai bên có thể hợp tác phát triển chuỗi logistics tại Việt Nam từ kho bãi, hậu cần hợp đồng, vận tải, phân phối, quản lý chuỗi cung ứng; phát triển đóng tàu/đóng container tại Việt Nam, trong đó, có thể thúc đẩy cơ hội hợp tác đầu tư về xây dựng, vận hành các tuyến vận chuyển đến cảng/kho bãi ở Việt Nam.

Về phía Việt Nam, để đón đầu cơ hội từ EVFTA, ông Hoàng Hồng Giang cho biết, ngay trong quá trình Chính phủ đàm phán EVFTA, Tổng cục Hàng hải đã kiến nghị Bộ Giao thông vận tải và Chính phủ cần có chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút các tàu trên 20.000 TEU vào các cảng biển lớn của Việt Nam. Đối với cơ sở hạ tầng, Việt Nam sẽ tiếp tục đầu tư có chiều sâu để phát triển hai cảng biển lớn là Cảng Cái Mép - Thị Vải và Cảng Lạch Huyện để tiếp nhận các tàu mẹ từ châu Âu.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải đã xây dựng Quy hoạch phát triển cảng 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 nhằm khắc phục những bất cập trong phát triển cảng biển, logistics thời gian qua và tận dụng tốt các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, đặc biệt là EVFTA./.

Mai Lâm