Xe xăng bị cấm bắt đầu từ California

Nó có ý nghĩa lớn đối với thị trường xe hơi Mỹ, bởi California là một thị trường rất lớn và một số tiểu bang dự kiến sẽ thực hiện các quy tắc tương tự.

Mang tính lịch sử

California, bang đông dân nhất và là trung tâm văn hóa xe hơi của Mỹ, cấm bán các loại xe chạy bằng xăng/dầu mới bắt đầu từ năm 2035, đánh dấu một bước tiến lịch sử trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu của bang này.

Quy định do Ban Tài nguyên Không khí California - CARB ban hành hôm thứ 26/8 sẽ buộc các nhà sản xuất ô tô phải đẩy nhanh việc sản xuất các phương tiện sạch hơn bắt đầu từ năm 2026 cho đến khi chỉ cho phép bán xe ô tô, xe bán tải và xe SUV không khí thải trong tiểu bang.

San Francisco đã sẵn sàng áp dụng quy định bắt buộc về phương tiện không phát thải của California. Ảnh: Getty Images

Lĩnh vực giao thông vận tải là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất ở California, nơi đã phải hứng chịu các vụ cháy rừng, hạn hán và ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng do biến đổi khí hậu gây ra.

Quyết định này dự kiến sẽ có tác động sâu rộng ra ngoài California và có thể sẽ mở đường cho các tiểu bang khác làm theo. Ít nhất 15 tiểu bang, bao gồm New Jersey, New York và Pennsylvania, đã áp dụng các tiêu chuẩn xe của California về các quy tắc trước đây về xe sạch.

Daniel Sperling - thành viên của CARB cung cấp tới CNN: "Đây là điều quan trọng nhất mà CARB đã làm trong 30 năm qua. Nó quan trọng không chỉ đối với California, mà còn quan trọng đối với đất nước và thế giới."

Liane Randolph - Chủ tịch CARB, cho biết, quy tắc này là một trong những nỗ lực quan trọng nhất của bang để làm sạch không khí và sẽ giúp giảm 50% ô nhiễm từ ô tô và xe tải nhẹ vào năm 2040.

Chính sách này sẽ không cấm mọi người tiếp tục lái xe ô tô chạy bằng xăng hoặc mua bán chúng trên thị trường đã qua sử dụng sau năm 2035. Quy định cũng sẽ cho phép các nhà sản xuất ô tô bán tới 20% xe plug-in hybrid (PHEV - phương tiện sử dụng song song điện chạy bằng pin và xăng/dầu), có động cơ khí, vào năm 2035.

Nhưng quy tắc loại bỏ dần những loại xe như vậy theo thời gian, yêu cầu 35% tổng doanh số bán xe mới phải chạy bằng pin hoặc hydro vào năm 2026 và 68% vào năm 2030.

Các quy định mới của hội đồng quản trị cũng sẽ đặt ra hạn ngạch tạm thời cho các phương tiện không phát thải, tập trung vào các mẫu xe mới. Bắt đầu với các mẫu xe năm 2026, 35% ô tô mới, SUV và xe bán tải nhỏ bán ở California sẽ được yêu cầu là xe không phát thải. Hạn ngạch đó sẽ tăng lên mỗi năm và dự kiến sẽ đạt 51% tổng doanh số bán ô tô mới vào năm 2028, 68% vào năm 2030 và 100% vào năm 2035. Hạn ngạch cũng sẽ cho phép 20% ô tô không khí thải được bán là xe hybrid.

Các quy tắc sẽ không ảnh hưởng đến các phương tiện đã qua sử dụng, cho phép chúng lưu thông trên đường. Các quy tắc sẽ không có hiệu lực ngay lập tức và sẽ có hiệu lực vào năm 2026, Daniel Sperling nói.

Alex Stack, phát ngôn viên của Thống đốc California Gavin Newsom cho biết, California không có con số chính xác về việc có bao nhiêu bang sẽ áp dụng lệnh cấm bán xe chạy bằng khí đốt mới vào năm 2035 nhưng hy vọng "phần lớn các bang sẽ tuân theo".

Các quan chức New York, Oregon, bang Washington và Rhode Island xác nhận với CNN rằng họ có kế hoạch áp dụng quy tắc của California thông qua quy trình xây dựng quy tắc của riêng họ, trong khi các quan chức New Jersey và Maryland đang xem xét lại quyết định của California. Bình luận của công chúng ở bang Washington về một kế hoạch tương tự sẽ bắt đầu từ ngày 7 tháng 9.

"Đây là một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến chống khí hậu của chúng ta, đó là lý do tại sao Washington sẵn sàng đưa ra những yêu cầu tương tự vào cuối năm. Chúng tôi mong muốn được hợp tác với các bang khác và Chính quyền Biden để giảm nhanh nguồn phát thải khí nhà kính của đất nước" - Thống đốc Washington Jay Inslee nói với CNN trong một tuyên bố.

Các nhà sản xuất thay đổi chiến lược

Daniel Sperling nói rằng nếu hầu hết các bang nói trên đi theo sự dẫn đầu của California, nó có thể biến đổi ngành công nghiệp ô tô của Mỹ. Vị này nói thêm, quá trình soạn thảo các quy tắc đã nhận được "cuộc tranh luận nhỏ đáng ngạc nhiên" và phản đối từ các công ty xe hơi, một tín hiệu cho thấy bản thân các công ty đang chấp nhận việc chuyển sang các phương tiện không phát thải. Một số công ty bao gồm Ford và GM đã công bố kế hoạch đầy tham vọng nhằm hướng tới ô tô, xe tải và SUV không phát thải.

Theo Daniel Sperling: “Các công ty xe hơi nhìn thấy những gì đang xảy ra ở Trung Quốc, ở châu Âu. Nhiều người trong số họ đã đưa ra thông báo về cách họ chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện".

Một số nhà sản xuất ô tô cho biết, chiến lược của họ phù hợp với mục tiêu của California là thúc đẩy các phương tiện không phát thải.

Theo General Motors, họ vẫn đang xem xét lại quy định nhưng công ty cũng có mục tiêu chỉ bán xe điện vào năm 2035. “General Motors và California có chung tầm nhìn về một tương lai hoàn toàn bằng điện”, Elizabeth Winter, phát ngôn viên của G.M.

Giám đốc phát triển bền vững của Ford - Bob Holycross cho biết, công ty có kế hoạch đầu tư hơn 50 tỷ đô la vào xe điện và pin vào năm 2026. Theo người phát ngôn của Stellantis, công ty sở hữu Chrysler, Fiat, Dodge và các thương hiệu khác, công ty dự định giới thiệu 25 mẫu xe điện mới vào năm 2030 để hỗ trợ các mục tiêu của California.

Trong một tuyên bố, Honda gọi quy tắc của California là “một cột mốc đầy tham vọng nhưng quan trọng”, đồng thời cảnh báo rằng việc đạt được mục tiêu sẽ cần một số bước, bao gồm cả việc xây dựng chuỗi cung ứng trong nước để nhiều xe hơn có thể đủ điều kiện nhận ưu đãi thuế liên bang.

Toyota, một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, không bình luận về quy định mới của California nhưng tuần này cho biết trong một tuyên bố rằng họ thừa nhận “sự dẫn đầu của California trong các chính sách khí hậu và thẩm quyền thiết lập các tiêu chuẩn khí thải của xe theo Đạo luật Không khí sạch”.

Toàn thế giới cũng vào cuộc thay đổi ứng xử với xe hơi chạy xăng/dầu. Chính phủ Canada, Anh và ít nhất 9 quốc gia châu Âu khác - bao gồm Pháp, Tây Ban Nha và Đan Mạch - đã đặt mục tiêu loại bỏ dần việc bán các loại xe chạy bằng xăng mới từ năm 2030 đến năm 2040. Nhưng không có quốc gia nào có quy định cụ thể như California vừa làm.

Những người chỉ trích các chính sách khuyến khích việc sử dụng xe điện của California nhanh chóng chỉ ra rằng giá xe điện vẫn cao hơn nhiều so với các loại xe chạy bằng xăng tương tự. Ann Bluntzer - Giám đốc điều hành của Viện Năng lượng Ralph Lowe tại Đại học Texas Christian, cho biết việc chuyển đổi sang xe điện có thể gây áp lực lớn cho ngành sản xuất điện năng.

Thế Phong