Các nhà xuất khẩu Trung Quốc chuyển hướng sang các thị trường mới nổi

Ga container Qianwan tại cảng Thanh Đảo, Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: Xinhua

Trong năm 2022, cảng Thanh Đảo tại miền đông Trung Quốc đã mở 38 tuyến mới, chủ yếu là tới các quốc gia mới nổi dọc theo tuyến đường trong sáng kiến Vành đai và Con đường của nước. Nhờ các tuyến đường mới này và các hoạt động buôn bán trao đổi tại đây, Thanh Đảo trở thành cảng container lớn thứ ba của Trung Quốc sau Thượng Hải và Chu Sơn. Trong quý đầu tiên năm 2023, cảng này xử lý gần 7 triệu TEU, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Caixin, một tỷ lệ lớn các container được xử lý tại cảng Thanh Đảo mang theo nguyên liệu trung gian - bán thành phẩm được sử dụng trong quá trình sản xuất hàng hóa cuối cùng cùng máy móc và công cụ được sử dụng để sản xuất sản phẩm tiêu dùng. Ngược lại, lượng container qua Thượng Hải – cảng chủ yếu xử lý hàng tiêu dùng xuất khẩu sang Bắc Mỹ và châu Âu – lại giảm 6,4% trong quý 1/2023.

Chính hiệu suất khác biệt của các cảng lớn tại Trung Quốc phản ánh sự thay đổi trong thương mại của nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Sự thay đổi này thể hiện ở tỷ lệ ngày càng tăng các chuyến hàng được dành cho các thị trường mới nổi như các nước ASEAN, Trung Đông và Mỹ Latin.

Trong năm 2022, Caixin cho biết thương mại tới ASEAN chiếm 15,5% tổng thương mại của Trung Quốc trong khi 4 tháng đầu năm 2023, các chuyến hàng của Trung Quốc đến khối 10 thành viên tăng 24,1% so với cùng kỳ năm 2022. Tương tự, các chuyến hàng từ Trung Quốc tới châu Phi tăng 36,9% và tới khu vực Mỹ Latin tăng 11,2%. Xuất khẩu của nước này sang Saudi Arabia và UAE cũng ghi nhận tăng trưởng lần lượt đạt 51,3% và 31,9%.

Caixin trích dẫn ông Lv Daliang, Cục trưởng Cục thống kê và phân tích của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, cho biết xuất khẩu hàng hóa trung gian của Trung Quốc sang các quốc gia tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường đã tăng 18,2% trong quý 1/2023 so với cùng kỳ năm 2022 lên 158 tỷ USD.

Xu hướng tăng cường xuất khẩu hàng hóa trung gian của Trung Quốc tới các thị trường mới nổi thể hiện việc các quốc gia này đang tập trung vào nỗ lực phát triển sản xuất thay vì nhập khẩu thành phẩm. Việc chuyển sản xuất sang các thị trường mới nổi sẽ thúc đẩy nhu cầu về nguyên liệu thô, bán thành phẩm và thiết bị sản xuất hơn nữa.

Ngày càng nhiều các lô hàng từ Trung Quốc đang được nhắm tới các thị trường mới nổi như các nước ASEAN, Trung Đông và Mỹ Latin. Ảnh:Caixin

Tuy có mặt tốt, các xu hướng mới trong xuất khẩu này cũng có mặt không tốt khi nó siết chặt lợi nhuận đối với các nhà xuất khẩu tư nhân nhỏ của Trung Quốc. Trong 4 tháng đầu năm 2023, các công ty tư nhân Trung Quốc xuất khẩu ước tính 698 tỷ USD hàng hóa, chiếm 63,3% tổng kim ngạch xuất khẩu nhưng họ vẫn chưa thể thích nghi với mô hình mua hàng theo lô nhỏ của các nước mới nổi.

Cai Jiaxiang, phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Ngoại thương và Hợp tác Kinh tế Trung Quốc, cho biết các đơn hàng xuất khẩu tại Trung Quốc đã dần được cải thiện sau Tết Nguyên đán. Nhưng do quy mô đơn hàng nhỏ, một số đơn hàng không đủ để hỗ trợ các doanh nghiệp này nối lại việc sản xuất tại nhà máy.

Một cuộc khảo sát với 15.000 nhà cung cấp tại Hội chợ Canton từ 15/4 tới 5/5 cho thấy đơn hàng giảm và quy mô đơn hàng thu hẹp là những khó khăn chính mà các nhà xuất khẩu gặp phải, theo ông Wang Shouwen, Thứ trưởng Bộ Thương mại, Trung Quốc trong một cuộc họp báo của Hội đồng Nhà nước ngày 4/4.

Thêm vào đó, các nhà nhập khẩu từ các nước đang phát triển cũng chấp nhận mức giá thấp hơn so với các nhà nhập khẩu tại các nước phát triển. Caixin trích dẫn nhà sản xuất cốc cho biết các sản phẩm của công ty bán sang châu Âu và Mỹ thường nhận được khoảng 0,22 USD. Trong khi đó hiện tại, họ chỉ nhận được 0,14 USD cho mỗi chiếc cốc bán cho người mua ở các thị trường mới nổi dù chi phí sản xuất cao hơn.

Ngân Hà