Đưa ra giải pháp bảo đảm hiệu quả, chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, trong năm 2023, tình hình công dân đến cơ quan nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh tăng so với năm 2022. Theo đó, số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng 37,5% so với năm 2022 với tổng số người được tiếp tăng 41,8% và hơn 294.000 vụ việc (tăng 33,2%). Tòa án nhân các cấp đã tiếp 285 lượt người (314 người) về 253 vụ việc (không có đoàn đông người), trong đó 170 vụ việc khiếu nại; 83 vụ việc tố cáo.

Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, các cơ quan hành chính tiếp nhận 446.805 đơn các loại; đã xử lý 422.801 đơn; qua xử lý có 50.533 đơn khiếu nại, 21.767 đơn tố cáo; có 28.892 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước. So với năm 2022, số đơn các loại tăng 29,6%, đơn khiếu nại tăng 20,5%, đơn tố cáo tăng 23,5%.

Về kết quả giải quyết tố cáo, theo Tổng Thanh tra Chính phủ, tổng số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính các cấp là 7.592 vụ việc, giảm 7,6%; đã giải quyết 6.547 vụ việc, đạt 86,2%. Tòa án nhân dân các cấp đã tiếp nhận 313 đơn tố cáo, trong đó, thuộc thẩm quyền 312 vụ việc, đủ điều kiện thụ lý 110 đơn của 109 vụ việc; đã giải quyết 100 đơn.

Về kết quả kiểm tra, rà soát và việc giải quyết các vụ việc khiếu nại phức tạp, tồn đọng, kéo dài, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đôn đốc các địa phương khẩn trương rà soát, giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, vụ việc khiếu kiện đông người tại các cơ quan trung ương, Thanh tra Chính phủ đã ban hành các kế hoạch triển khai, phối hợp với Bộ Công an, các bộ, ngành chức năng và các địa phương kiểm tra, rà soát, qua đó đã lập danh sách 1.003 vụ việc. Thanh tra Chính phủ đã hoàn thành việc nhập dữ liệu 1.003 vụ việc này vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo để các bộ, ngành, địa phương cập nhật, khai thác, sử dụng.

Thực hiện các kiến nghị, chỉ đạo tại Nghị quyết của Quốc hội và Thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại các phiên họp hằng tháng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương sớm triển khai, thực hiện các nội dung kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện nghiêm, đầy đủ các nội dung, nhất là những vụ việc khiếu nại, tố cáo cụ thể, những vấn đề bức xúc trong xã hội được cử tri và nhân dân quan tâm.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tiến hành 1.531 cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm (tăng 20,7%) thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo tại 2.408 cơ quan, tổ chức, đơn vị; đã ban hành 1.283 kết luận thanh tra. Qua thanh tra kiến nghị xử lý hành chính đối với 233 tổ chức, 520 cá nhân; đã xử lý 190 tổ chức, 460 cá nhân.

Về công tác chỉ đạo, điều hành trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh, năm 2023, cùng với nhiệm vụ chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc trách nhiệm tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, có biện pháp chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, góp phần bảo đảm ổn định tình hình chính trị - xã hội, tạo môi trường thuận lợi để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, Ban cán sự đảng, Đảng ủy, lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao đã có nhiều biện pháp chỉ đạo, triển khai sâu rộng, làm chuyển biến tích cực trong nhận thức cán bộ, công chức về quan điểm, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thường xuyên quán triệt, chỉ đạo toàn ngành Kiểm sát nhân dân thực hiện nghiêm quy định của Đảng, Nhà nước và của ngành về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; bố trí Phòng tiếp công dân, phân công lãnh đạo tiếp công dân theo quy định của pháp luật; tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy chế nghiệp vụ, văn bản hướng dẫn làm cơ sở pháp lý phù hợp với hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cũng cho biết, trong công tác tiếp công dân, mặc dù đã chuyển biến tốt hơn so với giai đoạn trước nhưng việc thực hiện tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu một số cơ quan hành chính chưa đảm bảo so với quy định của luật; chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn ở một số nơi chưa cao, còn sai sót, nhầm lẫn, hướng dẫn, chuyển đơn không đúng nơi có thẩm quyền giải quyết, một số vụ việc chưa được chính quyền địa phương quan tâm, xem xét xử lý ngay từ cơ sở dẫn đến có nguy cơ diễn biến phức tạp. Tỷ lệ giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước thấp hơn so với năm 2022 và thấp hơn mục tiêu chung phấn đấu (85%); chất lượng giải quyết ở một số địa phương còn hạn chế.

Việc thực hiện một số kiến nghị của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc giải quyết một số vụ việc khiếu nại, tố cáo do đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội chuyển đến còn chậm, có trường hợp báo cáo kết quả thực hiện chưa kịp thời…

“Tiếp ít, ủy quyền nhiều”

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua thẩm tra Thường trực Ủy ban Pháp luật (UBPL) nhận thấy, báo cáo của Chính phủ đã tích hợp, phản ánh toàn diện kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) về hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước và của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán nhà nước theo đúng yêu cầu của Quốc hội.

Qua Báo cáo của Chính phủ cho thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2023 tiếp tục có sự đổi mới, đạt kết quả tích cực, giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật đối với 81,8% các vụ việc khiếu nại, 86,2% các vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền. Thường trực UBPL đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm và những kết quả đạt được trong công tác này của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân các cấp và Kiểm toán nhà nước, qua đó góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, nhất là trong bối cảnh kinh tế - xã hội có nhiều khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19 và diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, khu vực.

Về công tác tiếp công dân, Thường trực UBPL đề nghị Chính phủ bổ sung làm rõ lý do của việc Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ “tiếp ít, ủy quyền nhiều”. Bên cạnh đó, trong báo cáo gộp số ngày Thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp trực tiếp tiếp công dân với số ngày ủy quyền cho cấp phó tiếp để đánh giá về việc chấp hành quy định của pháp luật về số ngày tiếp công dân của Thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước là chưa bảo đảm theo đúng theo quy định của Luật Tiếp công dân, chưa phản ánh chính xác trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan trong việc trực tiếp tiếp công dân.

Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, Thường trực UBPL đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến số lượng đơn thuộc trách nhiệm xử lý của Bộ, ngành tăng cao, số đơn đủ điều kiện xử lý càng lên cấp cao càng giảm để có giải pháp khắc phục phù hợp, bảo đảm hiệu quả, chất lượng của công tác tiếp nhận, xử lý đơn KNTC, giảm tải khối lượng công việc cho cán bộ, công chức làm công tác này; Đề nghị các cơ quan báo cáo rõ thêm lý do dẫn đến hầu hết đơn KNTC không đủ điều kiện xử lý.

Về kết quả giải quyết tố cáo, qua phân tích số liệu kết quả giải quyết tố cáo trong Báo cáo của Chính phủ, số tố cáo có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 23,5%, so sánh với tỷ lệ năm 2022 là 18,7% cho thấy tình hình sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước.

Bên cạnh đó, số tố cáo tiếp có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 33,5%, so sánh với năm 2022 là 36,1% cho thấy tỷ lệ sai sót trong giải quyết tố cáo lần đầu của các cơ quan nhà nước tuy có giảm, nhưng vẫn còn cao. Thường trực UBPL đề nghị Chính phủ cần xác định rõ nguyên nhân và có giải pháp phù hợp, quyết liệt hơn nữa để nâng cao chất lượng của công tác giải quyết tố cáo.

Lý giải nguyên nhân khiến số lượng khiếu nại, tố cáo năm 2023 tăng so với năm 2022, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho rằng, năm 2022 có thời gian tập trung thực hiện phòng chống dịch COVID-19, nên số người dân đến trụ sở các cơ quan nhà nước để khiếu nại, tố cáo ít hơn so với năm 2023.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, năm 2023, khi dịch bệnh đã được kiểm soát, Chính phủ thực hiện Chương trình phục hồi phát triển kinh tế xã hội, do vậy, có nhiều dự án đầu tư hơn so với trước. Để thực hiện các dự án này phải thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, dẫn đế phát sinh khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Ngoài ra, từ cuối năm 2022, đầu năm 2023 cho đến nay, tình hình sản xuất, kinh doanh ở một số lĩnh vực như về chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm, bất động sản... gặp nhiều khó khăn, bất cập, thậm chí có tình trạng đổ vỡ, trong đó có ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, làm phát sinh đơn thư, khiếu nại, tố cáo.

Đối với những nội dung cụ thể, Thanh tra Chính phủ sẽ phối hợp cùng UBPL để tiếp thu, giải trình đầy đủ, sớm hoàn thiện báo cáo để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 sắp tới theo đúng yêu cầu.

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Quang Dũng bày tỏ cơ bản đồng tình với báo cáo của Thanh tra Chính phủ đã tổng hợp đầy đủ số liệu tình hình về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính trong đó có tình hình của Viện kiểm sát. Đồng thời, đồng tình với các ý kiến thẩm tra sơ bộ của UBPL.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, qua hàng năm có những chuyển biến tích cực, rõ nét. Công tác khiếu nại, tố cáo được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục, đúng thẩm quyền. Số liệu tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo thể hiện trong báo cáo khá chi tiết, cụ thể.

Tuy nhiên, qua tiếp xúc cử tri, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhận thấy, các vụ việc khiếu nại đông người kéo dài liên quan đến đất đai nông lâm trường nổi lên chưa rõ nét, các giải pháp chưa thể hiện sự căn cơ, cụ thể, nhất là vấn đề hoàn thiện, tổ chức và thi hành pháp luật. Đây là khâu cốt lõi để giải quyết căn bản kiến nghị của cử tri, khiếu nại của người dân.

Về công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhận thấy, đây cũng là khâu quan trọng trrong bảo đảm tổ chức thi hành pháp luật, được báo cáo xác định là một trong những giải pháp trọng tâm. Tuy nhiên thực tế thời quan qua cho thấy, công tác thông tin, tuyên truyền tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi còn gặp một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc; chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn một cách đầy đủ, báo cáo viên pháp luật có hiểu biết về ngôn ngữ, văn hóa, kỹ năng nghiệp vụ còn hạn chế. Một số nội dung tuyên truyền phổ biến chưa sát với khả năng tiếp cận và nhu cầu của người dân. Do đó, đề nghị bổ sung thêm mục tồn tại, hạn chế của báo cáo.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị nên bao quát tình hình biên giới, an ninh trật tự đối với vùng DTTS&MN và các tỉnh biên giới, các vùng này còn tiềm ẩn yếu tố phức tạp liên quan đến tôn giáo, đất đai để gây mất trật tự. Chính quyền các cấp cần tăng cường theo dõi, nắm bắt, kịp thời xử lý, tránh bị động, bất ngờ và giải quyết các vấn đề phát sinh và mong muốn của người dân.

Cũng tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, so với năm 2022, số người, vụ việc và đoàn đông người năm 2023 tăng mạnh. Theo đó, tăng 37,5% về số lượt, 41,8% về số người và 33,2% về số vụ việc. Tuy báo cáo của Ban Dân nguyện cho thấy, việc giải quyết các kiến nghị của cử tri đạt trên 95%; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị cần phân tích, làm rõ nguyên nhân vì sao số đoàn đông người, số lượt người và vụ việc tăng như trên.

Bên cạnh đó, công dân trực tiếp đến các bộ, ngành để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh cũng tăng mạnh, nhất là về số lượt đoàn đông người. Số đơn thư do các bộ, ngành trung ương tiếp nhận tăng 79,3%; tăng cao hơn rất nhiều so với địa phương. Việc thực pháp luật về trách nhiệm tiếp công dân của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ cũng chưa đạt yêu cầu, chỉ đạt 45%.

Số đơn thư tố cáo có nội dung đúng, chiếm tỉ lệ là 23,5% so với tỷ lệ năm 2022 là 18,7% cho thấy tình hình sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước. Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể hơn về việc thực hiện những kiến nghị đã được nêu trong thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại các phiên họp cho ý kiến về báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội hàng tháng. Đồng thời, bổ sung rõ địa chỉ cụ thể, cá nhân, cơ quan, đơn vị còn nhiều tồn tại, hạn chế để xác định trách nhiệm và có chế tài xử lý thích hợp.

V.T/Báo Tin tức