Đường đến trường ướt đẫm nước mắt

LTS: Thích đi học, vượt núi với nhiều hoài bão để trở thành cán bộ trở về phục vụ quê hương, dạy chữ cho các em, bảo vệ bình yên bản làng... là ước mơ của nhiều em học sinh dân tộc ở vùng cao Sơn La. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế gia đình khó khăn; cha mẹ chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa của việc học tập, nên nhiều em đã phải gác lại ước mơ trong tiếc nuối, khi phải nghỉ học giữa chừng.

Nhằm hiện thực hóa quan điểm xuyên suốt của Đảng “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”, thấu hiểu nỗi vất vả của đồng bào vùng cao khi quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”; với mong muốn được chắp cánh cho ước mơ của các em thành hiện thực, cán bộ, chiến sỹ Đồn Biên phòng cửa khẩu Lóng Sập, thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La ngoài việc duy trì các chương trình hỗ trợ mà Bộ Tư lệnh Bộ Đội Biên phòng triển khai, mới đây đã xây dựng mô hình “Ươm mầm xanh biên giới – vững bước tới tương lai”. Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ con em vùng cao, vùng dân tộc thiểu số sau khi học đến hết lớp 12 sẽ tiếp tục được theo học các trường chuyên nghiệp để có cơ hội có việc làm, thu nhập, trở thành những người có ích cho bản làng, quê hương.

Loạt phóng sự “Để những ‘con đò ước mơ’ cập bến” của nhóm phóng viên cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam ở Tây Bắc sẽ đề cập khó khăn của học sinh vùng cao Sơn La trong hành trình đi tìm con chữ và những nỗ lực của các cán bộ, chiến sỹ trong việc “Gieo mầm tri thức” nơi biên cương, cùng ý nghĩa lớn lao của việc triển khai mô hình.

Ngày cuối tuần, em Tráng Thị Tro ngoài đi làm thuê kiếm tiền trang trải học tập, em còn phụ giúp ông bà chăn nuôi

Mỗi khi nhắc đến việc học tập của mình, em Tráng Thị Suất, dân tộc Mông, học sinh lớp 11A3, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Chiềng Sơn, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La thường nghẹn ngào trong nước mắt như thế!

"Em ước mơ từ nhỏ được làm công an. Khi nào xem điện thoại, em đều xem các việc liên quan đến ước mơ là công an của em. Ước mơ cháy bỏng ấy từ thuở nhỏ luôn là động lực thôi thúc em học tập thật tốt. Em quyết tâm học tốt để đỗ tốt nghiệp và đỗ vào được trường công an để mai sau về bảo vệ bản làng và bảo vệ bình yên biên giới", em Tráng Thị Suất chia sẻ.

Tro giúp gia đình ngày cuối tuần

Giống với câu chuyện của Suất, em Tráng Thị Tro, cùng lớp 11A3, thường trú tại bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, Mộc Châu cũng mắt trong veo khi chia sẻ ước mơ của mình, bởi nhiều bạn cùng trang lứa với em ở bản đã con bồng, con bế. "Cháu thích học lắm. Ước mơ của cháu là làm cô giáo mầm non để dạy các em trong bản", em Tráng Thị Tro nói.

Tro mồ côi bố mẹ từ khi em còn đang học mẫu giáo. Ngẫm lại hơn 10 năm theo đuổi con chữ dưới sự đùm bọc của ông bà ngoại, thầy cô giáo, em không nghĩ mình có thể vượt qua để hôm nay, em vẫn có thể ngồi trên ghế nhà trường để học tập.

"Ông bà ngoại làm nông nghiệp, giúp cho cháu được cân gạo, còn tiền thì cháu tự kiếm để cháu học. Cuối tuần cháu đi làm thuê, có được tiền rồi thì xuống học. Một tuần cháu kiếm được nhiều nhất là 130.000 đồng, cháu cầm xuống học trong 1 tuần", em Tráng Thị Tro chia sẻ.

Thầy cô tận tình hướng dẫn bài vở cho các em trên lớp

Tráng Láo Tòng, thường trú ở bản A Lá, xã Lóng Sập, học sinh lớp 10A3, trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Chiềng Sơn, huyện Mộc Châu thì may mắn có mẹ, nhưng bố đi tù vì buôn ma túy từ lúc em chưa biết nói, nhà đông anh em, nên việc đi học với em cũng không mấy dễ dàng.

"Năm cháu mới bắt đầu biết bò thì bố cháu đi tù, bây giờ bố vẫn chưa về. Anh cháu học hết lớp 9, bây giờ đang ở nhà; chị cháu học hết lớp 5 và mới đi lấy chồng. Cháu muốn học để đỗ tốt nghiệp và nếu có cơ hội thì cháu sẽ đi thi vào trường Cao đẳng nào đó", Tráng Láo Tòng chia sẻ.

Nhìn học trò nô đùa trong giờ ra chơi, cô giáo Nguyễn Thị Thắm, chủ nhiệm lớp 11 A3 thấy lòng mình nhẹ nhõm hơn hẳn. Nụ cười trên môi làm cô như trẻ ra vài tuổi. Thế nhưng khi nhắc đến hoàn cảnh và điều kiện học tập của nhiều em học sinh trong trường, nhất là các em học sinh mồ côi như Tráng Thị Tro và nhà khó khăn như Tòng, Suất, lòng cô lại nặng trĩu.

"Đường đến trường của các em thì trùng trùng điệp điệp, rất nhiều đồi, đèo; hoàn cảnh của các em thì rất khó khăn. Người dưới xuôi nếu chưa từng đến thì chắc không thể hình dung được. Thực sự tôi nghĩ các em học hết, ra trường được thì đấy là điều rất đáng nể phục", cô giáo Nguyễn Thị Thắm chia sẻ.

Nhắc đến những buổi học tiết 5 vắng nhiều học sinh; hay nỗ lực của Tro trên con đường học chữ, cô Thắm nghẹn ngào: "Cuối buổi học học sinh thường uể oải, mệt mỏi, đói. Hỏi ra thì bảo em chưa ăn sáng vì không có để ăn. Tôi lại xin các tổ chức trong nhà trường hỗ trợ các em gói mì".

Một buổi học trên lớp của các em học sinh vùng biên giới Sơn La

Thầy giáo Đoàn Lương Thành, Phó hiệu trưởng nhà trường cho biết, Trường THCS và THPT Chiềng Sơn là ngôi trường đặc thù của Mộc Châu, bởi là trường duy nhất của huyện ghép cấp 2 và cấp 3. Toàn trường có hơn 1.200 học sinh, với gần 30 lớp học, chủ yếu là con em đồng bào Mông, Dao, Thái... ở các xã biên giới như: Chiềng Khừa, Lóng Sập, Chiềng Xuân, Tân Xuân, Xuân Nha… đến học tập. Vì kinh tế gia đình khó khăn, nên hàng năm, một số học sinh đã bỏ học giữa chừng; số học hết lớp 12 đi học chuyên nghiệp cũng rất hạn chế:

"Các em đi học nghề chủ yếu là con em ở trung tâm ở đây thôi. Đối với các học sinh khác có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là các em ở các xã, bản vùng sâu, vùng xa thì việc các em được đi học các trường chuyên nghiệp và các trường nghề thì số lượng rất ít", thầy Đoàn Lương Thành cho hay.

Mộc Châu nói riêng, các địa phương của Sơn La nói chung, tại các xã, bản vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, đời sống của đồng bào các dân tộc vẫn rất khó khăn; đói nghèo và hệ lụy của ma túy khiến con đường đến trường của nhiều học sinh ướt đầm nước mắt, nguy cơ bỏ học giữa chừng rất cao và tương lai không biết sẽ đến bến bờ nào. Đây là nỗi lo không chỉ của riêng các em, của gia đình và nhà trường – nơi các em theo học, mà cũng là nỗi trăn trở chung của cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như toàn xã hội, mong muốn có những “phép màu” để ước mơ về tương lai tươi đẹp của các em được “chắp cánh” bay cao, bay xa...

Từ thực tế khó khăn của đồng bào vùng cao biên giới; với mục tiêu giúp các em học sinh nơi đây có điều kiện thực hiện ước mơ của mình về một tương lai tươi sáng, tháng 6/2021, Đồn Biên phòng cửa khẩu Lóng Sập, thuộc Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La đã triển khai mô hình “Ươm mầm xanh biên giới, vững bước tới tương lai”. Chương trình là sợi dây nối dài kết nối các chương trình “Con nuôi biên phòng” “Nâng bước em tới trường”. Qua hơn 1 năm triển khai, mô hình đã cho thấy ý nghĩa nhân văn sâu sắc khi tiếp thêm ý chí, nghị lực cho các em học sinh vùng khó; đồng thời, lan tỏa những điều tốt đẹp trong cộng đồng. Trong bài viết tiếp theo với nhan đề “Để những con đò ước mơ cập bến”, chúng tôi sẽ đề cập nội dung này./.

Tuyết Lan, Thu Thùy/VOV-Tây Bắc