Năm 2020, cơ bản sắp xếp xong các công ty nông, lâm nghiệp

Toàn cảnh tọa đàm. Ảnh: LP

Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ NN & PTNT Hà Công Tuấn, đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án tổng thể đối với 40 địa phương, đơn vị, với 256 công ty nông, lâm nghiệp (bao gồm cả 8 công ty thuộc Bộ Quốc phòng, 4 công ty của tổ chức chính trị - xã hội) theo 6 mô hình sắp xếp. Phương án tổng thể thành phố Hà Nội chưa được phê duyệt, do địa phương đề nghị thay đổi mô hình sắp xếp.

Các công ty đã hoàn thành sắp xếp chuyển sang hoạt động theo mô hình mới là 160 công ty, đạt 62,5%, bao gồm: 19 công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên 100% vốn Nhà nước thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, đạt 90,48%; 59 công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên 100% vốn Nhà nước thực hiện nhiệm vụ sản xuất cung ứng sản phẩm dịch vụ công ích, đạt 98,33%; 49 công ty cổ phần, đạt 48,04%; 15 công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên, đạt 38,46%; chuyển thành Ban quản lý rừng 5 công ty, đạt 100%; giải thể 13 công ty, đạt 46,43%.

Các công ty đang thực hiện, dự kiến hoàn thành sắp xếp trong năm 2019 chuyển sang hoạt động theo quy định pháp luật theo mô hình mới là 69 công ty, bằng 29,95% tổng số công ty phải sắp xếp theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ.

Đến 30/6/2019 còn 27 công ty chưa thực hiện hiện sắp xếp, chiếm 10,54% tổng số công ty phải sắp xếp theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ.

Thứ trưởng Hà Công Tuấn cũng cho biết, mô hình nào cũng có lợi ích và hạn chế nhất định. Khi sắp xếp, chuyển thành công ty cổ phần thì Nhà nước vẫn nắm giữ cổ phần chi phối, nên khó thu hút vốn đầu tư của tư nhân. Nếu Nhà nước không nắm giữ cổ phần chi phối thì khó thực hiện bảo vệ rừng và gắn kết hài hòa tổ chức sản xuất và ổn định hộ gia đình nhận khoán đất.

Tham gia ý kiến tại tọa đàm, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Đỗ Đức Duy cho biết, nếu Nhà nước không nắm cổ phần chi phối thì không chọn được nhà đầu tư chiến lược theo Nghị định 126/2017/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp Nhà nước và công ty TNHH một thành viên do doanh nghiệp Nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần.

Bên cạnh đó, việc xử lý tồn tại sau cổ phần hóa rất khó. Bởi, nếu Nhà nước không được chọn nhà đầu tư chiến lược thì rất khó thay đổi được phương án sản xuất kinh doanh. Còn nếu Nhà nước nắm trên 51% sẽ lựa chọn được nhà đầu tư chiến lược, nhưng nhà đầu tư lại không mặn mà.

Do vậy, cần nghiên cứu sửa đổi Nghị định 126/2017/NĐ-CP theo hướng cho phép chọn nhà đầu tư chiến lược cả trong trường hợp Nhà nước không nắm cổ phần chi phối. Đây là phương án khả thi hơn cả. Hoặc Chính phủ ban hành một nghị quyết chuyên đề để tháo gỡ vấn đề này.

Còn với mô hình công ty TNHH 2 thành viên, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Đặng Duy Hậu, Quảng Ninh là địa phương sở hữu đất rừng nhiều, nhưng dưới đất rừng có nhiều khoáng sản nên tỉnh hướng đến phương án thành lập công ty TNHH hai thành viên trở lên. Tuy nhiên, với mô hình này, lại gặp khó khăn trong lựa chọn thành viên thứ hai bởi Nghị định 118/2014/NĐ-CP về việc sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp quy định còn chung chung. Do vậy, cần có hướng dẫn chi tiết để các địa phương cả nước áp dụng.

Bên cạnh đó, các ý kiến tham gia tọa đàm cũng cho rằng còn nhiều khó khăn về đo đạc, bàn giao đất về địa phương, xử lý tài chính, tài sản trên đất, xử lý đất tranh chấp nên cản trở việc chuyển đổi mô hình hoạt động và phát triển hoạt động của các công ty nông lâm nghiệp.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tưởng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao quá trình đổi mới, sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp thời gian qua rất tích cực. Mục tiêu đến năm 2020 cơ bản sắp xếp xong các công ty nông, lâm nghiệp là khả thi.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ NN & PTNT trong quá trình thực hiện, đánh giá kỹ hơn 4 thành tố quan trọng: sắp xếp, đổi mới, phát triển, sản xuất hiệu quả. Sắp xếp chỉ là giai đoạn đầu, vấn đề là sẽ đổi mới, phát triển và hiệu quả cuối cùng đạt được là điều quan trọng.

Cũng theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty nông, lâm nghiệp. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 118/2014/NĐ-CP ngày 7/12/2014 về sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp.

Qua gần 5 năm thực hiện đã đạt được một số hiệu quả tích cực, tốt hơn, nhanh hơn việc sắp xếp doanh nghiệp lớn. Ban Chỉ đạo Thực hiện đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp đã trực tiếp chỉ đạo cơ quan thực hiện, Bộ NN&PTNT trực tiếp chỉ đạo ban biên tập để xây dựng báo cáo tổng kết để tiến tới hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW.

Theo Nghị quyết số 30-NQ/TW, có 4 loại hình sắp xếp, đó là duy trì, phát triển củng cố công ty nông, lâm nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; chuyển công ty nông, lâm nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần; thành lập công ty TNHH MTV; giải thể công ty nông, lâm nghiệp. Đối với việc củng cố, duy trì và nâng cao công ty nông, lâm nghiệp Nhà nước giữ 100% vốn điều lệ, Chính phủ đã có ban hành danh mục và chờ góp ý cụ thể từ phía cơ quan thực hiện.

Đối với loại hình thứ hai, Phó Thủ tướng yêu cầu thực hiện đúng trình tự và xem xét tính chất phù hợp. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng việc chuyển đổi sang công ty TNHH hai thành viên gặp nhiều vướng mắc, mặc dù có cơ chế rất tốt.

Phó Thủ tướng cho rằng đối với cổ phần hóa, cần tính toán rõ trường hợp nào Nhà nước phải nắm cổ phần chi phối, trường hợp nào bán hết cho thành phần kinh tế khác, trường hợp nào Nhà nước giữ quyền phủ quyết với tỷ lệ nắm giữ 36% cổ phần. Về việc này, Chính phủ sẽ để thẩm quyền cho địa phương, đơn vị quyết định để xử lý các vấn đề sau cổ phần hóa và đề nghị các địa phương cần có ý kiến cụ thể.

Còn đối với việc hướng dẫn chuyển công ty nông lâm nghiệp thành công ty TNHH 2 thành viên, Phó Thủ tướng cho biết, từ năm 2016, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự thảo nghị định hướng dẫn của Chính phủ. Tuy nhiên đây là vấn đề phức tạp, các bộ, ngành và địa phương đang góp ý vào dự thảo này đối với các nội dung về điều kiện, hình thức chuyển đổi, nguyên tắc và quy trình chuyển đổi. Mục tiêu là sớm ban hành nghị định để các địa phương triển khai...

Lê Phương