Đặc sắc Lễ hội Việt Bắc trên đất Tây Nguyên

Lễ hội là một trong những hoạt động lớn đầu Xuân của đồng bào các dân tộc thiểu số ở tỉnh Đác Lắc vừa góp phần lưu giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, vừa thắt chặt tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em sinh sống trên mảnh đất Tây Nguyên đầy nắng gió và hùng vĩ này.

Xã Ea Tam, huyện huyện Krông Năng là một xã thuần nông, với dân số khoảng 2.200 người gồm nhiều dân tộc anh em chung sống như người Kinh, Tày, Nùng, Dao, Sán Dìu, Ê Đê, M’nông… cùng chung sống. Nhưng chiếm đa số là người Tày, Nùng từ phía bắc vào đây làm ăn sinh sống. Mặc dù vào lập nghiệp và sinh sống trên quê hương mới nhưng đồng bào Tày, Nùng Dao… vẫn luôn gìn giữ và phát huy nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình hòa cùng với văn hóa của các dân tộc anh em khác tạo ra một nét văn hóa đa sắc tộc ở Tây Nguyên.

Bí thư Đảng ủy xã Ea Tam Đinh Công Hưởng chia sẻ: Xã Ea Tam được ví như một Tây Bắc thu nhỏ, nơi hội tụ nhiều nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc miền núi phía bắc. Mưu sinh trên vùng đất mới nhưng đồng bào Tày, Nùng, Dao vẫn luôn nhớ về quê cũ và lưu giữ bản sắc, nghi lễ của dân tộc mình. Hằng năm, cứ vào Rằm tháng Giêng, lễ hội dân gian Việt Bắc được tổ chức đều đặn với phần lễ và phần hội rất long trọng.

Phần lễ gồm các nghi lễ như Lễ Lồng tông hay còn gọi là Lễ xuống đồng, cúng Thổ công, cầu mùa. Sau phần lễ là phần hội với nhiều hoạt động như: đàn tính, hát then, hội tung còn, bắn nỏ, các trò chơi dân gian như: Đẩy gậy, kéo co, lầy cỏ, hội thi ẩm thực, làm bánh chưng, bánh dày, làm bánh khảo, bánh trời, bánh tro bếp, khẩu ri, heo quay, nấu rượu… thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách từ các nơi đổ về xem hội. Đồng thời, trong dịp này đồng bào Nùng, Tày, Dao từ khắp các nơi ở Tây Nguyên cũng về đây tham dự lễ hội.

Đến với lễ hội Tây Bắc ở xã Ea Tam năm nay, người dân địa phương cũng như du khách thập phương bị cuốn hút bởi nhiều trò chơi và các tiết mục đặc sắc của đồng bào các dân tộc Tây Bắc như: Cách nấu cất rượu men lá, cách quay heo với lá mắc mật, cách làm bánh chưng, bánh dày, bánh khảo, bánh tro bếp, nấu xôi ngũ sắc và xem điệu múa xòe của người Thái, nghe điệu hát then, lượn cùng cây đàn tính của người Tày, Nùng, xem những người đàn ông mặc áo chàm ngồi quây quần uống rượu đàn hát khi men đã ngấm…

Bánh chưng và các loại bánh trái khác do đồng bào Tày, Nùng ở xã Ea Tam, huyện Krông Năng tự làm để cúng thần thổ công tại lễ hội.

Thông qua lễ hội này, đồng bào các dân tộc ở đây cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, người người sức khỏe, xóm làng yên vui, đồng thời cũng là dịp để nam thanh nữ tú gặp mặt, giao duyên...

Trong phần lễ trang nghiêm, Bí thư Đảng ủy xã Ea Tam Đinh Công Hưởng cũng là người chủ tế đã trang nghiêm cúng thổ công cầu cho Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhân dân no ấm và cày những luống cày đầu tiên, các đoàn thể theo sau luống cày mà gieo hạt giống xuống...

Sau phần lễ, mọi người bắt đầu vào phần hội. Có lẽ đây là phần được tất cả mọi người, nhất là giới trẻ mong chờ nhất và náo nhiệt nhất của lễ hội. Nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc mang âm hưởng của mùa Xuân miền núi phía bắc cất lên làm đắm say lòng người. Các chàng trai, cô gái Tày duyên dáng trong bộ áo chàm, cây đàn tính trên tay, cất lên điệu then hát mừng trẩy hội. Bên cạnh đó, du khách còn được người dân bản địa mời uống ly rượu nấu tại lễ hội với sáu loại lá cây rừng, tận mắt xem cách quay heo nhồi lá mắc mật, thưởng thức các loại ẩm thực truyền thống như: Bánh khẩu ri, bánh dày, tro bếp, sừng bò, bánh trời… Tất cả mọi người hòa vào không gian văn hóa lễ hội như chính trên mảnh đất quê hương mình vậy.

Chủ tịch UBND xã Ea Tam Đinh Công Hoan cho biết: Lễ hội của đồng bào các dân tộc Tây Bắc ở địa phương diễn ra trong những ngày đầu Xuân Đinh Dậu 2017 là một hoạt động văn hóa mang đậm chất dân gian. Chính quyền xã rất vui mừng vì đồng bào các dân tộc miền núi phía bắc di cư vào sinh sống trên vùng đất mới nhưng vẫn giữ được nguyên vẹn bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình, góp phần làm phong phú thêm cho nền văn hóa các dân tộc tại Đác Lắc. Thông qua các hoạt động này là dịp để cộng đồng các dân tộc giao lưu, khắc sâu tinh thần đoàn kết và gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam theo chủ trương của Đảng.

Đồng bào các dân tộc Tây Bắc vào Tây Nguyên lập nghiệp rất đông và sống rải rác ở cả năm tỉnh Đác Lắc, Đác Nông, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng, nhưng việc tổ chức lễ hội theo bản sắc văn hóa đặc trưng Tây Bắc thì chỉ có duy nhất ở xã Ea Tam là có quy mô và đặc sắc nhất. Vì vậy, hằng năm cứ vào dịp Rằm tháng Giêng là đồng bào Tày, Nùng, Dao trên khắp Tây Nguyên đều hội tụ về đây tham dự những trò chơi và giao lưu văn hóa, nghệ thuật.

Trong thời gian diễn ra lễ hội cũng là dịp để các chàng trai, cô gái chuyện trò về công việc học tập, làm ăn và họ cùng nhau bắt đôi tung còn chọn bạn. Trong không khí vui tươi, phấn khởi của lễ hội trong những ngày đầu Xuân, các chàng trai cô gái đến từ mọi nơi đã phải lòng nhau rồi lên duyên vợ chồng, những cặp khác cũng sẽ lưu lại với nhau một hình ảnh đẹp và từ đó họ cũng nên duyên.

Trong niềm vui chung em, Hoàng Thị Minh, người dân tộc Tày ở huyện Ea H’leo, tỉnh Đác Lắc chia sẻ: Năm 2012 em cũng đi lễ hội ở đây và đã gặp được chồng em bây giờ. Kể từ khi lấy nhau đến nay, chúng em đã có một cháu trai, gia đình em sống rất hạnh phúc và no ấm, em cảm ơn lễ hội này.

Em Hoàng Thị Nhung, người dân tộc Tày ở tại xã Ea Tam cũng bộc bạch: “Năm ngoái thông qua lễ hội này em gặp và lấy được người chồng dân tộc Nùng ở huyện Ea H’leo. Vợ chồng em luôn sống vui vẻ và động viên nhau cố gắng làm ăn xây dựng cuộc sống mới ấm no, hạnh phúc trên quê hương mới này”.

Bí thư Đảng ủy xã Ea Tam Đinh Công Hưởng cho biết: Thông qua Lễ hội văn hóa Việt Bắc này hằng năm, nhiều cặp thanh niên thanh nữ gặp nhau, yêu nhau rồi nên duyên vợ chồng và sống với nhau rất hạnh phúc. Vì thế, các thanh niên ở đây còn gọi lễ hội này như một Chợ tình trên Tây Nguyên.

Sau hai ngày lễ hội Việt Bắc ở xã Ea Tam diễn ra với nhiều hoạt động sôi nổi, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong nhân dân, không chỉ cầu cho mưa thuận gió hòa, nhân dân no ấm mà thông qua lễ hội này còn giáo dục, khuyến khích người dân biết trân trọng, tự hào và giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, làm giàu thêm những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trên vùng đất Tây Nguyên hùng vĩ.